Τρόφιμα και σχολείο

Η ασφάλεια των τροφίμων συμβάλλει στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών. Όταν τα τρόφιμα δεν είναι ασφαλή, οι διατροφικοί στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν. Η κατανάλωση μη ασφαλών τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε ασθένειες, λήθαργο και κακή συγκέντρωση, επηρεάζοντας αρνητικά την ανάπτυξη. Η ασφάλεια των τροφίμων οδηγεί σε βελτιωμένη ευεξία και καλύτερη σωματική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, η καλή υγεία που προκύπτει από την ασφαλή κατανάλωση τροφίμων οδηγεί σε καλύτερη σχολική απόδοση λόγω βελτιωμένης γνωστικής ικανότητας και μειωμένης απουσίας.

Η ασφάλεια των τροφίμων στα σχολεία εξασφαλίζεται μέσω μιας σειράς προσεκτικών βημάτων που ξεκινούν από το σπίτι και συνεχίζονται στο σχολείο.

Βήμα 1

Στο σπίτι, η έμφαση δίνεται στην προσεκτική επιλογή, συντήρηση και προετοιμασία των τροφίμων.

Οι πρώτες ύλες πρέπει να προέρχονται από αξιόπιστες πηγές, να είναι καλής ποιότητας και να μην φέρουν σημάδια αλλοίωσης.
Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, που είναι πιο ευαίσθητα, πρέπει να διατηρούνται σε θερμοκρασία μικρότερη ή ίση των 5°C, χωριστά από άλλα τρόφιμα στο ψυγείο.
Η προετοιμασία των γευμάτων απαιτεί καθαριότητα, τόσο σε σχέση με τα χέρια και τον εξοπλισμό όσο και με τον διαχωρισμό των ωμών από τα μαγειρεμένα τρόφιμα. (δείτε τα 5 ΑΠΛΑ ΒΗΜΑΤΑ)
Το μαγείρεμα πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασία και χρόνο που εξουδετερώνουν τυχόν παθογόνους μικροοργανισμούς.(δειτε το ΣΩΣΤΟ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ)
Άμεση κατανάλωση ή ψύξη των μαγειρεμένων γευμάτων και την προετοιμασία σάντουιτς λίγο πριν την μεταφορά τους.

Βήμα 2

Η μεταφορά των γευμάτων από το σπίτι στο σχολείο απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, ιδιαίτερα για τα ευπαθή τρόφιμα. Συνιστάται η χρήση ισοθερμικών περιεκτών με παγοκύστες για τη διατήρηση της ψυκτικής αλυσίδας.

Τα μαγειρεμένα γεύματα, αλλά και τα πρόχειρα γεύματα όπως τα σάντουιτς, πρέπει να μεταφέρονται σε κατάλληλες συσκευασίες για τρόφιμα, οι οποίες να κλείνουν καλά.

Συνιστάται η χρήση συσκευασιών (thermo-box) για ζεστά γεύματα, εφόσον υπάρχει δυνατότητα διατήρησής τους σε θερμοκρασία άνω των 60°C και στο σχολείο.

Βήμα 3

Στο σχολείο, η ασφάλεια των τροφίμων εξασφαλίζεται μέσω της σωστής αποθήκευσης και της προσεκτικής προετοιμασίας πριν την κατανάλωση.

Τα μαγειρεμένα γεύματα πρέπει να τοποθετούνται άμεσα στο ψυγείο, σε θερμοκρασία μικρότερη ή ίση των 5°C μέχρι την ώρα που θα καταναλωθούν.
Η διατήρηση των τροφίμων σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, τόσο τον χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, είναι απαγορευτική, καθώς ευνοεί τον πολλαπλασιασμό μικροοργανισμών.
Η αναθέρμανση των γευμάτων πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασία άνω των 70°C, εξασφαλίζοντας ότι όλα τα σημεία του τροφίμου έχουν θερμανθεί επαρκώς.( δείτε το ΣΩΣΤΟ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ)
Η τήρηση των κανόνων υγιεινής από το προσωπικό, ο καθαρός εξοπλισμός και η εκπαίδευση των μαθητών στην ατομική υγιεινή συμπληρώνουν τις προσπάθειες για ασφαλή σίτιση.

Στα κυλικεία, η ασφάλεια των τροφίμων διασφαλίζεται μέσω:

Προσφοράς επιτρεπόμενων προϊόντων: Υπάρχει κατάλογος εγκεκριμένων τροφίμων, που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά, αρτοσκευάσματα, σάντουιτς με συγκεκριμένες προδιαγραφές, ξηρούς καρπούς, εμφιαλωμένο νερό, καφές και αφεψήματα (μόνο για το προσωπικό). Επιπρόσθετα για τα γυμνάσια ,λύκεια νυχτερινά σχολεία επιτρέπονται ξηροί καρποί ανάλατοι, μέλι σε ατομική συσκευασία και χαλβάς και παστέλι "παντός τύπου", σοκολάτα υγείας και γάλακτος, χωρίς γέμιση.
Σωστής συντήρησης: Τα ευπαθή τρόφιμα (γάλα, γιαούρτι, τυριά, σάντουιτς) διατηρούνται στο ψυγείο, ενώ άλλα τρόφιμα, όπως τυρόπιτες και πίτσα, σε θερμοθάλαμο.
Ελέγχου συσκευασιών: Προσοχή δίνεται στις ημερομηνίες λήξης, τις συνθήκες διατήρησης, τα συστατικά και τις διατροφικές πληροφορίες.

Επιπλέον, η ύπαρξη καταρτισμένου προσωπικού με πιστοποιητικό υγείας, συμβάλλει στην πρόληψη κινδύνων και την ορθή καθοδήγηση των μαθητών.

Υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι ένα τρόφιμο στο κυλικείο μπορεί να είναι ακατάλληλο προς κατανάλωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν πρέπει να καταναλωθεί το τρόφιμο.

Παρακάτω αναφέρονται κάποιες ενδείξεις που προειδοποιούν για πιθανή αλλοίωση:

Συσκευασία: Εάν η συσκευασία ενός τροφίμου είναι ανοιγμένη ή σκισμένη, υπάρχει κίνδυνος να έχει αλλοιωθεί.
Εμφάνιση: Οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα ή την υφή του τροφίμου σε σχέση με την συνήθη εμφάνισή του μπορεί να υποδηλώνει αλλοίωση.
Οσμή: Εάν η μυρωδιά του τροφίμου είναι ασυνήθιστη ή δυσάρεστη, αυτό μπορεί να είναι σημάδι ότι το τρόφιμο έχει χαλάσει.
Γεύση: Ομοίως, εάν η γεύση του τροφίμου είναι διαφορετική από την αναμενόμενη, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν είναι ασφαλές για κατανάλωση.
Ξένο σώμα: Κατά τη μάσηση, η παρουσία ξένου σώματος, όπως ένα σκληρό κομμάτι, υποδηλώνει πρόβλημα στην ασφάλεια του τροφίμου.
Εμφανής αλλοίωση: Τέλος, εάν το τρόφιμο είναι οπτικά αλλοιωμένο (π. χ., μουχλιασμένο), είναι προφανώς ακατάλληλο.

Ευπαθή τρόφιμα που διατηρούνται στο ψυγείο

Φρέσκο γάλα (εκτός από τα υψηλής παστερίωσης που δεν χρειάζονται ψύξη μέχρι να ανοιχθούν
Γιαούρτια
Τυριά
Ροφήματα με φρέσκο γάλα και φρούτα που παρασκευάζονται στο κυλικείο
Ρυζόγαλο και κρέμα
Σάντουιτς και τοστ πριν ψηθούν
Ορισμένοι χυμοί (ανάλογα με το είδος)
Φυσικός χυμός φρούτων και λαχανικών, σαλάτες και φρουτοσαλάτες που παρασκευάζονται στο κυλικείο, αν δεν καταναλώνονται άμεσα
Σοκολάτες (συστήνεται η ψύξη τους, ειδικά το καλοκαίρι)

Ευπαθή τρόφιμα που διατηρούνται στον θερμοθάλαμο

Τυρόπιτες
Πίτες λαχανικών
Πίτσα